Wat is pijnlijke diabetische polyneuropathie

Een polyneuropathie is een aandoening van meerdere zenuwen (poly: meerdere; neuro: zenuw; pathie: aandoening). Bij diabetes mellitus (suikerziekte) kan zenuwbeschadiging ontstaan. Als gevolg van een verhoogde bloedsuikerspiegel raken de kleine zenuwen in handen en voeten aangetast, wat kan leiden tot gevoelsverlies en pijn. Bij een klein deel van de mensen met diabetische polyneuropathie onstaat ook zenuwpijn.

Symptomen

De zenuwen die het verste van het ruggenmerg weg liggen, zoals de voeten, zijn het eerste aangedaan. Klachten beginnen meestal in de voeten en kunnen in de loop van de tijd naar de benen trekken en ook in de handen optreden. Diabetische polyneuropathie kan de volgende symptomen veroorzaken:

  • Zenuwpijn: een brandend, tintelend, stekend, prikkend, koud of warm gevoel. De pijn is vaak erger in de nacht en kan de slaap verstoren.
  • Lichte aanraking zoals wind of kleding kan al pijnlijk zijn. Dit noemen we allodynie.
  • Spontaan vreemde gewaarwordingen in een deel van het lichaam, zoals elektrische schokken, trillingen, tintelingen of kriebels. Dit noemen we paresthesie?n of dysesthesie?n.
  • Afname van gevoel in het aangedane gebied. Het kan doof voelen, alsof u op watten loopt of een knellende schoen aan heeft. Dit noemen we hypesthesie.
  • Wondjes aan de voeten door het afgenomen gevoel, die door de diabetes minder goed genezen.
  • Spierzwakte en co?rdinatieverlies.

Oorzaken

Polyneuropathie bij diabetes is het gevolg van een verhoogde bloedsuikerspiegel. De kleine bloedvaatjes rondom de zenuwen functioneren minder goed, waardoor de zenuwen onvoldoende zuurstof en voedingsstoffen krijgen. Daarnaast kan een te hoog suikergehalte gaan stapelen in de zenuwen.

Mensen met diabetes kunnen op elk moment een neuropathie ontwikkelen. Meestal gebeurt dit pas jaren na de diagnose.

Risicofactoren

De belangrijkste risicofactor voor diabetische neuropathie is het hebben van hoge bloedsuikers gedurende lange tijd. Het risico om een diabetische neuropathie te ontwikkelen is verhoogd bij:

  • Aandoeningen van de kransslagaders van het hart
  • Verhoogd cholesterol
  • Overgewicht
  • Roken
  • Hoge bloeddruk

Diagnose

Uw arts stelt neuropathie vast op basis van de symptomen en lichamelijk onderzoek (testen gevoel, reflexen en trillingen). Soms wordt nog aanvullend onderzoek gedaan zoals een bloedonderzoek of geleidingsonderzoek van de zenuwen (elektomyografie).

Behandeling

De behandeling van diabetische polyneuropathie bestaat uit drie pijlers:

  • Verbeteren van de bloedsuikerwaarden: uw internist, huisarts of praktijkondersteuner kan u hierbij helpen.
  • Voetzorg om complicaties te voorkomen: vermijd situaties waarin wondjes kunnen ontstaan, controleer de voeten dagelijks, kies de juiste sokken en schoenen, en laat de voeten minimaal jaarlijks controleren. Soms kan een podotherapeut een rol spelen. Vraag uw internist, huisarts of praktijkondersteuner om meer informatie.
  • Behandeling van de pijn die veroorzaakt wordt door de neuropathie. Hieronder gaan we hier dieper op in.

Bij sommige mensen gaat de pijn over zonder behandeling in de loop van een aantal weken tot maanden. Dit gebeurt vooral als de pijn ontstaan is na een plotse verandering in de gezondheid, zoals een diabetische ketoacidose, fors gewichtsverlies of een grote verandering in bloedsuikercontrole.

Neuropatische pijn reageert niet goed op gebruikelijke pijnstillers (paracetamol, NSAID?s of opio?den). Voor neuropathische pijn worden medicijnen voorgeschreven die specifiek op de overprikkeling van zenuwen of hersenen werken; daarom kan het zijn dat deze ook worden voorgeschreven bij een depressie of bij epilepsie (voor neuropathische pijn zijn het vaak lagere doseringen). Voor pijnlijke diabetische polyneuropathie kunnen bijvoorbeeld medicijnen zoals duloxetine en pregabaline voorgeschreven worden. Uw arts zal met u kijken welke behandeling geschikt is voor u. Over het algemeen duurt het dagen tot weken voordat de medicijnen een pijnverminderend effect beginnen te hebben. Er wordt gestart met een lage dosering die eventueel opgehoogd wordt op geleide van effect en bijwerkingen. Bekende bijwerkingen van deze medicijnen zijn duizeligheid, sufheid en een droge mond.

Niet-medicamenteuze behandeling van pijnlijke diabetische polyneuropathie kan bestaan uit TENS. Onderzoek naar de effectiviteit van neuromodulatie bij deze aandoening wordt nog verricht.

Naast de hierboven genoemde behandelingen is het belangrijk om oog te hebben voor de geestelijke gevolgen van pijn. Langdurig bestaande pijn kan leiden tot angst, slaapproblemen, frustratie of stemmingsklachten, die op hun beurt de pijn weer kunnen versterken. Behandeling van deze klachten, eventueel met hulp van een psycholoog of medicatie, kan dan ook leiden tot een verbetering van uw welbevinden.

Preventie

Het goed reguleren van de bloedsuikerspiegel helpt om diabetische neuropathie te voorkomen. Dit wordt samen met de huisarts of internist gedaan en bestaat uit een combinatie van leefstijlinterventies (dieet en voldoende beweging) en medicatie.