Wat is neuropathische pijn?
Bij neuropathische pijn (ook wel zenuwpijn of neuralgie genoemd) gaat het specifiek over pijn als gevolg van een beschadiging in het zenuwstelsel, hierdoor ontstaan pijnprikkels die geen functie hebben. Het kan ontstaan door beschadiging van één zenuw, van een bundel zenuwen, van het ruggenmerg of van de hersenen. Neuropathische pijn treedt vaak maar aan één kant van het lichaam op, dus links of rechts. Neuropathische pijn is bijna altijd een chronische aandoening, de pijn kan weken tot maanden of jaren aanhouden en is soms zelf blijvend. Neuropathische pijn is vaak moeilijk te behandelen.
Symptomen van neuropathische pijn
Er zijn een aantal karakteristieken of symptomen waaraan neuropathische pijn te herkennen is zoals stekend, brandend, schrijnend of elektrische schok; het gaat vaak samen met tintelingen of een doof gevoel. Het pijnlijke gebied hoeft niet altijd hetzelfde te zijn als de plaats waar de zenuwbeschadiging is. Neuropathische pijn heeft een aantal kenmerken, die alleen of tegelijk kunnen voorkomen:
- Er is sprake van pijnlijke gewaarwordingen zonder dat er een duidelijke pijnprikkel is. Dit is spontane pijn of hyperpathie.
- Er wordt pijn gevoeld van een prikkel die normaal geen pijn doet, bijvoorbeeld aanraken van de huid, uitvoeren van een bepaalde beweging, of van koude of warmte. Dit wordt allodynie genoemd.
- Er is sprake van een heftige reactie op een prikkel die licht pijnlijk is, zoals bijvoorbeeld heftige pijn bij een speldenprik. Dit wordt hyperalgesie genoemd.
- Er kunnen abnormale gewaarwordingen zijn in een deel van het lichaam die te vergelijken zijn met elektrische schokken, trillingen, tintelingen of andere sensaties. Dit worden paresthesieën genoemd. Als dit vervelende en onaangename gewaarwordingen zijn dan heet het dysesthesieën.
Oorzaken
Neuropathische pijn kan vele oorzaken hebben. Door een ontsteking, beklemming van een zenuw, een infectie of een ziekte kan een zenuw beschadigd raken; anderzijds wordt er soms geen duidelijke oorzaak gevonden.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen neuropathische pijn van het centrale zenuwstelsel en neuropathische pijn van het perifere zenuwstelsel. Met het centrale zenuwstelsel wordt bedoeld de hersenen, de hersenstam en het ruggenmerg. Met het perifere zenuwstelsel wordt bedoelt alle zenuwen die vanaf het ruggenmerg naar armen en benen lopen.
Een aantal veel voorkomende oorzaken:
Neuropathische pijn van het perifere zenuwstelsel
- Pijnlijke polyneuropatie (dit betekent dat meerdere zenuwen zijn aangedaan)
Neuropathie bij Diabetes Mellitus (suikerziekte) - Neuropathie bij HIV
Neuropathie als gevolg van chemotherapie - Postherpetische neuralgie (zenuwpijn na een Herpes infectie, bijvoorbeeld gordelroos)
- Trigeminus neuralgie (aangezichtspijn)
- Neuropathische pijn bij kanker (door ingroei van de tumor in andere weefsels)
- Fantoompijn (na een amputatie)
- Na chirurgie/ post traumatisch zenuwletsel (zenuwbeschadiging van een huidzenuw na een operatie of ander letsel)
- Guillain Barre (neurologische ziekte)
- Meervoudige oorzaak neuropatische pijn
Complex Regionaal Pijnsyndroom
Radiculopathie (herniaklachten of het Carpaal Tunnel syndroom)
Ischemische neuropathie (zenuwletsel als gevolg van een zuurstoftekort)
Neuropathische pijn van het centraal zenuwstelsel
- Pijn na een herseninfarct of hersenbloeding
- Pijn bij Multipele Sclerose
- Pijn bij Syringomyelie (cyste of holtevorming in het ruggenmerg)
- Ruggenmerg beschadiging door verschillende oorzaken.
Diagnostiek
Neuropathische pijn wordt vastgesteld door het duidelijk uitvragen van de klachten en het uitvoeren van het lichamelijk onderzoek. Soms kan op basis hiervan al een diagnose worden vastgesteld. Om de oorzaak van neuropathische pijn vast te stellen is soms aanvullend onderzoek nodig zoals bijvoorbeeld een scan of een elektrisch spier-zenuwonderzoek (EMG).
Behandeling
Neuropathische pijn reageert niet goed op gewone pijnstillers (paracetamol, NSAID’s of opioïden). Voor neuropathische pijn worden medicijnen voorgeschreven die specifiek op de overprikkeling van zenuwen of hersenen werken; daarom kan het zijn dat deze ook worden voorgeschreven bij een depressie of bij epilepsie (vaak lagere doseringen voor neuropathische pijn).
Over het algemeen duurt het dagen tot weken voordat de medicijnen een pijnverminderd effect beginnen te hebben. Er wordt gestart met een lage dosering en later eventueel opgehoogd op geleide van effect en bijwerkingen. Bekende bijwerkingen van deze medicijnen zijn duizeligheid, sufheid en een droge mond.
Daarnaast zijn er nog andere mogelijkheden voor de behandeling van neuropathische pijn, zoals injecties met ontstekingsremmers, zenuwblokkades, medicatie die direct in het bloed wordt toegediend of lokale toediening van medicijnen (bijvoorbeeld Capsaicine)
Hoe verder?
Neuropathische pijn kan als hinderlijk of vervelend worden ervaren, maar het kan ook veel klachten en beperkingen geven. Pijn is van invloed op de emoties en de gedachten van een persoon. De manier waarop de pijn ervaren wordt, heeft soms grote invloed op het dagelijks leven. Naast behandeling door de anesthesioloog/pijnarts wordt ook de hulp van de fysiotherapeut en/of psycholoog gevraagd. Deze multidisciplinaire aanpak maakt het vaak mogelijk om de pijn te verminderen en de kwaliteit van leven te verbeteren.