Pijn is essentieel voor het behoud van leven. Het heeft een signaalfunctie.
Zodra we pijn ervaren of dreigen te ervaren, zien we dit als waarschuwing. We komen onmiddellijk in actie om controle te krijgen over de pijn. Een terugtrekreflex treedt op en we willen de pijn voorkomen of sussen.
Denk bijvoorbeeld aan wrijven over de pijnlijke plek of je hand erop leggen (zie ook het kopje Poorttheorie).