Wat is een erector spinae blokkade?

Een erector spinae blokkade (ESB) is een pijnbehandeling met als doel de zenuwen te verdoven die tussen de peesbladen van de lange rechte rugspieren lopen (de musculus erector spinae). Deze zenuwen geven pijninformatie door van de weefsels naar de hersenen en blokkade van de zenuwen (door middel van een injectie van verdovingsmiddel) kan de pijn verminderen. De erector spinae blokkade (ESB) wordt ook wel de erector spinae plane blokkade (ESPB) of het ESP-blok genoemd.

Indicatie

Het ESP-blok kan pijnstilling geven bij diverse pijnproblemen. De blokkade kan namelijk op verschillende niveaus op de rug geven worden: tussen de schouderbladen (thoracaal) of in de onderrug (lumbaal). De blokkade kan zowel links, rechts of aan beide zijden van de rug worden verricht. Een voordeel van deze blokkade is dat sommige antistollingsmedicatie niet gestopt hoeft te worden. Dit maakt de blokkade geschikt voor patiënten waarbij het stoppen van deze medicatie niet kan. Het ESP-blok kan gegeven worden bij acute pijn (bijvoorbeeld als een patiënt is opgenomen in het ziekenhuis) of bij patiënten met chronische pijn. Voor chronische pijn is dit nog in onderzoeksverband omdat het effect nog niet duidelijk is aangetoond. Bij de volgende ingrepen of klachten kan een ESP-blok worden overwogen:

  • Acute pijn: operaties in of aan de borstholte (zoals een borstamputatie) of de buikholte, ribbreuken
  • Chronische pijn: pijnklachten in de borstkas of de buik die het gevolg zijn van zenuwproblemen (bijvoorbeeld neuropatische thoracale pijnklachten).

Contra-indicatie

In een aantal gevallen is het niet veilig genoeg om de behandeling te verrichten en om die reden kan uw behandelend arts afzien van deze behandeling. Redenen hiervoor kunnen zijn:

  • Een ontsteking van de huid ter hoogte van de punctieplaats, hierbij kan de infectie zich naar de bloedbaan verplaatsen.
  • Een zwelling (of tumor) ter hoogte van de punctieplaats, hierbij bestaat de mogelijkheid dat er tumorcellen met de naald op een andere plaats terecht komen.

Voorbereiding

De behandeling vindt plaats als u opgenomen bent in het ziekenhuis (vanwege acute pijn bijvoorbeeld voorafgaand aan een operatie) of in dagbehandeling (bij chronische pijn). Indien u bloedverdunners gebruikt moet u dit van te voren melden aan de pijnspecialist, meestal kunt u deze doorgebruiken. Geef ook aan als u overgevoelig bent of een allergie heeft voor bepaalde medicijnen, of als u zwanger bent.

Behandeling

De behandeling zelf duurt meestal niet langer dan 20 minuten. Voorafgaand aan de blokkade bepaalt de pijnspecialist samen met u welk niveau het verdoofd dienen te worden (bovenrug of onderrug). Tijdens de behandeling blijft u wakker. De anesthesioloog ontsmet de huid ter plaatse van de plek waar geprikt gaat worden en geeft daarna eventueel lokale verdoving van de huid. Deze lokale verdoving kan branderig voelen. Daarna zal de pijnspecialist door middel van beeldvorming met echografie de injectienaald op de juiste plek positioneren. Daar wordt het verdovingsmiddel geïnjecteerd. In het geval van chronische pijn wordt soms ook een ontstekingsremmer (corticosteroïd) toegediend. Het inspuiten van de medicijnen kan gevoelig zijn. Bij acute pijn kan ervoor gekozen worden om een dun slangetje (katheter) achter te laten in de buurt van de zenuwen. Hiermee kan het verdovingsmiddel via een pompje continu gegeven worden. Dit wordt alleen gedaan bij patiënten die opgenomen worden in het ziekenhuis.

Na de behandeling

Als u de blokkade in dagbehandeling krijgt mag u na de behandeling weer naar huis maar is het niet toegestaan om een motorvoertuig te besturen. U dient dus iemand mee te nemen die u thuis kan brengen. De eerste 24 uur na de behandeling dient er iemand bij u in de buurt te zijn die u in de gaten kan houden voor het geval er een complicatie optreed.
Het effect van de blokkade op de acute pijn is na ongeveer 30-60 minuten te beoordelen. Bij de meeste patiënten treedt na de blokkade een goede pijnvermindering op en kan in overleg met uw pijnspecialist de pijnstillers worden afgebouwd. Het resultaat van de behandeling voor chronische pijn is pas na enkele weken goed te beoordelen. Dit effect houdt gemiddeld enkele maanden aan en kan zo nodig herhaald worden. In een aantal gevallen is een aanvullende behandeling nodig.

Bijwerkingen of complicaties

Zoals iedere behandeling brengt ook het ESP-blok risico’s met zich mee. De ESP-blokkade is echter een relatief veilige behandeling omdat de naald niet dicht in de buurt van belangrijke structuren (zoals het ruggenmerg en bloedvaten) komt. Enkele bijwerkingen/complicaties die kunnen optreden zijn:

  • Uw bloedsuiker kan tijdelijk hoger zijn na gebruik van ontstekingsremmers.
  • Orale anticonceptie kan tijdelijk minder betrouwbaar zijn na gebruik van ontstekingsremmers.
  • Er bestaat en kleine kans op het optreden van een (lokale) infectie.
  • Er kan een allergische reactie ontstaan op de gebruikte (verdovings-)medicatie.
  • Er is een kleine kans op het ontstaan van een bloeding ter hoogte van de blokkade, deze bloeding stopt meestal zonder verdere behandeling.
  • Bij een blokkade op het niveau van de borstkans is er een hele kleine kans op het krijgen van een klaplong. Als u kortademig bent, neem dan contact op met de behandelend pijnarts of de spoedeisende hulp van uw ziekenhuis.